Nowoczesne technologie nieustannie wkraczają w różne dziedziny naszego życia, zmieniając sposób, w jaki postrzegamy otaczający nas świat. Nie inaczej jest w przypadku turystyki historycznej. Szkło, jako materiał budowlany, nie tylko zachwyca swoją estetyką, ale również staje się narzędziem, które umożliwia nam lepsze zrozumienie przeszłości. Okazuje się, że przeszklenia mogą także ułatwić sposób zwiedzania zabytków. Przykładem są balustrady na Polach Grunwaldu czy szklane tablice w podziemiach Sandomierza.
Nowoczesne przeszklenia w historycznych miejscach
W ostatnich latach obserwujemy, że coraz bardziej popularne staje się stosowanie szkła w miejscach o znaczeniu historycznym. Szkło, jako materiał transparentny, doskonale wpisuje się w ideę zachowania i zabezpieczenia, a jednoczesnego udostępniania zabytków. Często możemy napotkać szklane podłogi, które pozwalają zwiedzającym podziwiać stare trakty miejskie czy fundamenty dawnych budowli. Wydawać by się mogło, że szkło to kruchy materiał, tymczasem odpowiednio dobrane może służyć do odpowiedniego zabezpieczenia rozmaitych historycznych obiektów.
Przykładem mogą być ruiny norweskiej katedry w Hamar, gdzie szkło odgrywa kluczową rolę. Delikatna, ażurowa konstrukcja ze szkła i stali pozwala na ochronę pozostałości średniowiecznego kościoła przed warunkami atmosferycznymi i umożliwia wykonywanie ewentualnych badań archeologicznych. Jednocześnie pozwala zwiedzającym podziwiać detale architektoniczne i rzeźby, które w przeciwnym razie byłyby narażone na dalsze niszczenie. Szklana osłona imponuje swoim rozmiarem, ponieważ do jej budowy wykorzystano aż 5000 m2 szklenia strukturalnego marki Pilkington. Takie rozwiązanie nie tylko chroni dziedzictwo kulturowe, ale również sprawia, że historia staje się bardziej dostępna dla szerokiego grona odbiorców.
Równie ciekawy przykład zastosowania szkła chroniącego zabytki stanowią szklane bariery na placu św. Marka w Wenecji. Ustawiono je pod koniec 2022 roku, by chroniły bazylikę znajdującą się na placu przed zalaniem, które w tym turystycznym mieście zdarza się bardzo często. System zabezpieczający stanowi sześć trójwarstwowych, wodoodpornych szklanych paneli, wykonanych z superbezbarwnego szkła Pilkington Optiwhite™. Szklane bariery z jednej strony chronią zabytkowy obiekt, a z drugiej zapewniają niezakłócony widok na plac i samą bazylikę.
Szkło może służyć także do wydzielenia miejsca zwiedzającym. Na Polach Grunwaldu, gdzie odbyła się słynna bitwa w 1410 roku, i które zostały uznane w 2010 roku za pomnik historii, zastosowano nowoczesne szklane balustrady. Ich zadaniem jest oddzielenie strefy dla turystów od miejsca inscenizacji, którą ogląda co roku ponad 100 tys. widzów. Takie bariery zapewniają bezpieczeństwo turystom, a jednocześnie nie zakłócają widoku na historyczne pole bitwy. Aby jak najlepiej spełniały swoje zadanie, wykonano je z hartowanych szyb laminowanych Pilkington Optilam™ OW T o grubościach 17,5 i 21,5 mm. Ta konfiguracja gwarantuje, że w razie pęknięcia kawałki szkła utrzymają się na miejscu, przyklejone do folii (laminatu), umieszczonej pomiędzy szklanymi taflami, minimalizując tym samym ryzyko zranienia. Dzięki temu odwiedzający mogą beztrosko cieszyć się niezakłóconym widokiem i doświadczyć atmosfery miejsca, które odegrało kluczową rolę w historii Polski i Litwy.
Szkło jako nośnik historycznych informacji
Przeszklenia mogą także pełnić rolę edukacyjną, na przykład w formie tablic informacyjnych, ustawionych w muzeach lub miejscach upamiętniających historyczne obiekty lub wydarzenia. Przykładem może być Podziemna Trasa Turystyczna w Sandomierzu, gdzie szklane tablice pełnią rolę nośników informacji. Zwiedzający, pokonując trasę, mogą nie tylko oglądać starożytne fundamenty miasta, ale również podziwiać wystawę, która za sprawą archiwalnych zdjęć przedstawia proces tworzenia Podziemnej Trasy Turystycznej oraz opowiada historię, prezentując wygląd Sandomierza podczas akcji ratunkowej w latach 60-tych XX wieku, której wymagały lessowe osuwiska, grożące zapadnięciem. Wystawa nie tylko eksponuje niezwykłe spojrzenie na przeszłość, ale również wykorzystuje nowoczesne technologie i innowacyjne podejście do prezentacji. Szklane tablice, na których znajdują się zdjęcia, zostały wykonane z hartowanego, superbezbarwnego szkła Pilkington Optiwhite™ T, gwarantującego doskonałą transparentność i zachowanie czystości barw, co okazało się bardzo istotne przy prezentacji zdjęć. Takie rozwiązanie pozwala odwiedzającym zyskać głębsze zrozumienie kontekstu historycznego miejsca, w którym się znajdują.
Transparentność szkła pozwala na dokładniejsze spojrzenie w przeszłość. Właśnie tę właściwość wykorzystuje tablica zamontowana na Zamku Lipowiec w Babicach. Pokazuje ona przykładową (hipotetyczną) rekonstrukcję XVI-wiecznej bramy prowadzącej na zamek górny, której fragmenty zostały odkryte podczas badań archeologicznych. Podobną funkcję pełnią tablice tworzące tzw. Szklany Spacer w Tarnobrzegu, które prezentują Tarnobrzeski Rynek z widokiem na kościół oo. Dominikanów, synagogę, Zamek Tarnowskich w Dzikowie sprzed pożaru oraz drukarnię, pocztę i zakład fotograficzny. Kontury wymienionych obiektów zostały nadrukowane na transparentnych szybach, dzięki czemu można porównać obecny stan zabytków z ich historycznym wyglądem. W obu przypadkach, do produkcji tablic użyto bezpiecznego szkła laminowanego i hartowanego z powłoką samoczyszczącą Pilkington Activ Optilam™ T. Taki produkt posiada podwyższoną wytrzymałość na uderzenia, a dzięki procesowi laminowania, chroni użytkowników przed ewentualnym zranieniem. Natomiast właściwości samoczyszczące szkła sprawiają, że tablice prezentują się znakomicie przez długi czas i nie wymagają częstego czyszczenia. Dzieje się tak za sprawą unikalnej powłoki, wykorzystującej siły przyrody do oczyszczania szklanych tafli.
Szkło, choć postrzegane jest głównie jako materiał budowlany, w znaczący sposób przyczynia się do ochrony, prezentacji i popularyzacji dziedzictwa kulturowego. Dzięki jego zastosowaniu historia staje się bardziej przystępna i interesująca dla współczesnych odbiorców, co niewątpliwie wzbogaca percepcję użytkowników w kontekście turystycznym i edukacyjnym.
