Aktualnie ochrona i konserwacja zabytków to procesy wymagające nie tylko wiedzy historycznej, ale również, a może przede wszystkim, zastosowania nowoczesnych technologii. Jednym z materiałów, który odgrywa istotną rolę w tych działaniach jest szkło. Choć na pierwszy rzut oka może się wydawać, że wymiana szyb w obiektach zabytkowych to prosta czynność, rzeczywistość bywa znacznie bardziej skomplikowana. Właściwe podejście do wymiany szkła w takich budowlach zależy od stanu technicznego obiektu oraz wymagań konserwatorskich.
Wymiana okien i szyb
Restauracja obiektów zabytkowych to skomplikowany proces działań, które dla laika mogą sprowadzać się do odtworzenia poszczególnych elementów budynku w taki sposób, by odzyskał minioną świetność. Problem polega na tym, że nie chodzi tu wyłącznie o wygląd. Oczywiście pozostaje on bardzo istotny, jednak każdy detal musi spełniać szereg warunków technicznych, estetycznych i funkcjonalnych. Nie inaczej jest w przypadku przeszkleń, które przecież zdecydowana większość zabytkowych obiektów posiada. W przypadku starych i zaniedbanych budynków często konieczna jest wymiana całych okien, a nie tylko samych szyb. Jednak kluczowa jest tutaj ścisła współpraca między dostawcą systemów profili okiennych, a producentem szkła, co umożliwia stworzenie okien odpowiadających wymogom konserwatorskim.
- Jeżeli ramy okienne są w dobrym stanie, można postawić na wymianę samych szyb, jednak mogą pojawić się ograniczenia technologiczne, które będą pewną barierą w uzyskaniu dobrych parametrów np. termicznych - mówi Szymon Piróg, Kierownik Biura Doradztwa Technicznego Pilkington Polska. W wypadku kiedy konieczne jest zastosowanie szyb zespolonych rodzi to nowe komplikacje, ponieważ współczesne szyby zespolone, które mają lepsze właściwości izolacyjne są grubsze i często nie pasują do zabytkowych ram zaprojektowanych dla szyb pojedynczych.
W takich sytuacjach rozwiązaniem może być zastosowanie specjalnych szyb próżniowych, takich jak Pilkington Spacia™, które przy grubości około 6 mm oferują parametry termiczne lepsze niż standardowe szyby zespolone (Ug=0,9W/m2K w przypadku szkła Pilkington Spacia™ Cool). - Jeśli konserwator dopuszcza stosowanie szyb zespolonych, możliwe jest stworzenie specjalnych okien skrzynkowych, gdzie szyba wewnętrzna jest zespolona, a zewnętrzna pozostaje pojedyncza, co pozwala zachować oryginalny wygląd okna przy jednoczesnym poprawieniu parametrów termicznych – sugeruje Szymon Piróg.
Nowoczesne zastosowania szkła w zabytkach
Szkło w konserwacji zabytków nie ogranicza się jedynie do okien i fasad. Coraz częściej wykorzystywane są również inne innowacyjne rozwiązania, które łączą historię z nowoczesnością. Przykładem mogą być szklane drzwi w zabytkowych wnętrzach, które z pewnością nie były stosowane w dawnych czasach, ale renowacja z jakiegoś powodu zakłada ich wykorzystanie teraz. W takich przypadkach istotne jest stosowanie szkła bezpiecznego, czyli hartowanego lub laminowanego, w zależności od systemu okuć.
Przeszklenia w windach to jeszcze jeden przykład zastosowania szyb w zabytkach. - Szklane obudowy wind, pojawiające się przy renowacjach starszych obiektów powinny spełniać wymagania norm branży windowej, gdzie są sprecyzowane konkretne parametry. Nie wolno ich pominąć. Z kolei w przypadku szybów windowych zewnętrznych, należy dodatkowo przewidzieć kwestie związane z ogrzewaniem i wentylacją, a w miejscach nasłonecznionych stosować szkło przeciwsłoneczne - wyjaśnia Szymon Piróg.
Odpowiednio dobrane szkło może również wpływać na estetykę i funkcjonalność zabytkowych budowli. Standardowe szyby zespolone są neutralne i nie wpływają negatywnie na walory architektoniczne budynków. Dzięki swojej przezroczystości i subtelności, pozwalają zachować historyczny charakter obiektu, jednocześnie spełniając nowoczesne wymogi techniczne. Natomiast w przypadku zastosowania szkła przeciwsłonecznego, warto wybierać produkty o większej neutralności i wysokiej przepuszczalności światła, takie jak wysokoselektywne szkło Pilkington Suncool™ 70/35, które zapewnia ochronę przed nadmiernym nasłonecznieniem, nie zakłócając przy tym oryginalnej estetyki budowli.
Współczesne technologie szklarskie oferują szerokie możliwości w zakresie konserwacji i renowacji zabytków, pozwalając na zachowanie ich historycznego charakteru przy jednoczesnym spełnieniu współczesnych wymogów funkcjonalnych i estetycznych. Wymaga to jednak ścisłej współpracy między konserwatorem, dostawcą systemów profili okiennych oraz producentem szyb, a także świadomego podejścia do każdego projektu renowacyjnego. Dzięki takim działaniom, możliwe jest nie tylko zabezpieczenie dziedzictwa architektonicznego, ale również jego wzbogacenie poprzez wprowadzenie nowoczesnych, a zarazem dyskretnych rozwiązań technologicznych.
