W Polsce wciąż produkuje się mnóstwo śmieci, a dzikie wysypiska i pożary składowisk regularnie pojawiają się w mediach. Powinno jednak cieszyć, że rosną statystyki recyklingu – przyczyniają się do tego m. in. polskie start-upy.
Statystyki śmieciowe
GUS donosi, że w 2019 roku w Polsce wyprodukowano 127 mln ton odpadów, z czego 10,1% stanowiły odpady komunalne. Mimo iż wyraźny jest trend wzrostowy w wytwarzaniu odpadów (w 2018 roku na mieszkańca przypadało 325 kg opadów, w 2019 roku było to 332 kg), rośnie również selektywna zbiórka odpadów – w 2019 roku zebrano w ten sposób prawie 4 mln ton śmieci. Cieszyć powinno, że założony przez Unię Europejską cel recyklingu na poziomie 50% masy odpadów komunalnych został już przez Polskę osiągnięty – w 2019 roku 7,1 mln ton (56% całości) przeznaczono do różnych form odzysku, tj. recyklingu (25%), przekształcenia termicznego z odzyskiem energii (22%) oraz biologicznych procesów przetwarzania (9%).
Swój wpływ na ogólny stan gospodarki odpadowej wywarła pandemia COVID-19. Wymuszony przez nią dystans społeczny oraz ograniczanie transmisji wirusa za pomocą jednorazowych maseczek i rękawiczek przyczyniły się do wygenerowania potężnej ilości odpadów z tworzyw sztucznych. Dodatkowym problemem jest fakt, że nie powinno się ich wyrzucać bezpośrednio do kosza na odpady plastikowe i metalowe – powinny one trafić do odpadów zmieszanych, ale po zapakowaniu w plastikową torebkę, co jeszcze bardziej zwiększa ilość śmieci.
Braki w edukacji przyczyną problemów
Obowiązek sortowania śmieci powoli przynosi zamierzone efekty, ale nie eliminuje wszystkich problemów. System gospodarowania odpadami ma swoje wady, co potwierdzają badania wykonane przez Ministerstwo Klimatu. Wskazują one, że dla wielu osób główną przyczyną niesegregowania odpadów jest brak odpowiednich kontenerów w okolicy, a także niewielka ilość praktycznych informacji na ten temat – pierwszy powód wskazuje 33% badanych, drugi 21%.
Nic w tym dziwnego, gdyż niektóre odpady mogą być szczególnie kłopotliwe – przykładem mogą być kości i resztki mięsa. Intuicja podpowiada, że powinny trafić do kosza na bioodpady, a tymczasem ich miejsce jest w odpadach zmieszanych. Podobnie wygląda sprawa ze zużytymi ubraniami – często lądują one w koszu na odpady zmieszane, choć powinny trafić do PSZOK-u lub specjalnych pojemników.
Problemy w edukacji oraz w systemie gospodarowania odpadkami widać po wciąż dużej ilości dzikich wysypisk – w samym tylko 2019 roku zlikwidowano 11 tysięcy nielegalnych składowisk, z których 78% znajdowało się w miastach. Kolejnym problemem są pożary tego typu wysypisk, co przyczynia się do poważnych zanieczyszczeń środowiska.
Za mała ilość kontenerów i zbyt rzadki ich odbiór skutkują przepełnieniem, a co za tym idzie brzydkim zapachem, nieprzyjemnym widokiem oraz, długofalowo, spadkiem przekonania o skuteczności sortowania śmieci. Kolejnym problemem jest podrzucanie śmieci przez osoby do tego nieuprawnione – wyrzucają one swoje odpady nie tylko w miejscach do tego nieprzeznaczonych, ale również w koszach należących do innych spółdzielni.
Odpowiednie kontenery to lepsza gospodarka odpadowa
Zjawisko to może mieć długotrwałe konsekwencje – może skutkować naliczaniem kar dla osób prawidłowo sortujących odpady, co przełoży się na spadek zaufania do całego systemu. Jak rozwiązać te problemy? Odpowiedzią może być odpowiedni system kontenerów.
Przykładem mogą być kosze na śmieci opracowane przez polski start-up Idealbin – łączą one w sobie dużą pojemność z nowoczesnymi rozwiązaniami informatycznymi. Odznaczają się nie tylko dużą pojemnością, ale również zamontowaną w ich wnętrzu zgniatarką, co pozwala skompresować śmieci do łatwej w transporcie formy. Oprócz tego są one wyposażone w czujniki zapełnienia, które informują firmę odbierającą śmieci o gotowości kosza do odbioru.
Kolejnym aspektem jest dedykowana aplikacja, dostępna dla wszystkich użytkowników. Ma ona podwójną funkcję – jednocześnie służy jako baza danych o wyrzuconych przez daną osobę śmieciach, co pozwala świadomiej podchodzić do segregacji i zmniejszania ilości odpadków oraz jest kluczem do klapy kontenera, co eliminuje możliwość podrzucenia śmieci przez nieuprawnione osoby.
Dodatkowym autem jest możliwość dopasowania oklein kontenerów do estetyki osiedla, co pośrednio może przełożyć się na zwiększenie jego wartości. Na pewno korzystny wpływ na nią będzie mieć eliminacja przepełnionych koszy i samotnych worków na śmieci.
W dłuższym okresie połączenie odpowiedniego projektu, dużej pojemności oraz współczesnych rozwiązań IT może doprowadzić do zwiększenia wskaźników recyklingu i poprawy ogólnego stanu gospodarki odpadowej. Obecnie w Polsce wciąż produkuje się mnóstwo śmieci, ale dobrze dobrane kontenery i intuicyjny system sortowania mogą wydatnie przyczynić się do spadku ich ilości.
