Historię ludzkości niejednokrotnie poznajemy przez studiowanie i analizę różnych stylów oraz metod budownictwa. Na przestrzeni wieków przeszły one diametralne zmiany, a budowy, które kiedyś trwały nawet kilkadziesiąt lat, dziś można ukończyć w kilka miesięcy. Jest to zasługa m.in. technologii modułowej i zastosowania drewna.
Jak budowano setki lat temu
Stonehenge, piramidy w Gizie czy ateński Akropol to jedne z największych osiągnięć starożytnej architektury. W średniowieczu wznoszono strzeliste katedry i monumentalne zamki. W kolejnych wiekach coraz bardziej przesuwano granice możliwości budownictwa i budowano nie tylko więcej, ale również wyżej, stabilniej i szybciej. Na historię ludzkości można spoglądać przez pryzmat historii architektury. Wciąż czerpiemy z doświadczeń poprzednich pokoleń architektów, inżynierów i budowniczych, ale dzięki rozwojowi technologii budowlanych dziś możliwe są rzeczy, które wczoraj były nie do pomyślenia.
Na przestrzeni wieków zmieniały się metody budowy oraz stosowane materiały. Ludzkość zaczynała od mieszkania w jaskiniach i prymitywnych ziemiankach, żeby w kolejnych wiekach przechodzić do bardziej wyrafinowanych form. Cegły, zaprawę murarską oraz beton opracowano już w starożytności, ale nie wszędzie możliwe było ich zastosowanie. Architekci i budowniczowie korzystali z ogólnodostępnych surowców, więc np. w Skandynawii czy Europie Środkowej we wczesnym średniowieczu dużo budowano z drewna.
Strandkanten, Tromso, Norwegia
Jak się buduje w Polsce
Współcześnie w Polsce buduje się wiele – według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2021 roku oddano do użytkowania ponad 109 tysięcy nowych budynków mieszkalnych. 106 tysięcy stanowiły budynki jednorodzinne, zaś niecałe 3 tysiące wielorodzinne, co zapewniło ponad 230 tysięcy nowych mieszkań. Dominującą technologią budowlaną jest tradycyjna udoskonalona – wykonano w niej 107 tysięcy budynków, podczas gdy w konstrukcji drewnianej powstało zaledwie 1160 realizacji.
Technologia tradycyjna udoskonalona jest bez wątpienia najczęściej stosowanym rodzajem budownictwa w Polsce. W jej wypadku konstrukcję nośną wykonuje się z cegieł, bloczków lub pustaków o ciężarze i wymiarach umożliwiających ich ręczne wbudowywanie. Choć jest ona najpowszechniejsza, nie oznacza to, że jest najskuteczniejsza i najbardziej ekonomiczna.
Produkcja cegieł i betonu pochłania ogromne ilości energii oraz surowców. Wpływa to na wysoki ślad węglowy całego sektora budowlanego. Według danych prawie 40% światowych emisji dwutlenku węgla pochodzi z działalności budowlanej. Ograniczanie emisji gazów cieplarnianych, zmniejszanie zużycia energii i odejścia od wysokoemisyjnych materiałów to cele dla sektora na najbliższe lata. Jedną z dostępnych i ekologicznych alternatyw jest drewno konstrukcyjne.
Konstrukcja szkieletowa – znana od wieków
W obliczu transformacji energetycznej i materiałowej inwestorzy zwracają się w stronę nowych, ale również odnowionych technologii budowlanych. Przykładem może być konstrukcja szkieletowa, w której elementy konstrukcyjne wykonuje się z drewna. Tego typu sposób budowy stanowił podstawę np. budownictwa szachulcowego, którego przykładem jest ratusz w Nowym Warpnie.
Drewno wykorzystywano również w konstrukcjach sumikowo-łatkowych. W tym sposobie budowy ściany składały się z ułożonych pionowo i poziomo drewnianych belek – pionowe zwano łątkami, poziome sumikami. Tego rodzaju budownictwo drewniane było powszechne w starożytnej i wczesnośredniowiecznej Europie Środkowej i Północnej. Stosowano je również w późniejszych wiekach.
Strandkanten, Tromso, Norwegia
Budynki szkieletowe-drewniane – doceniane na świecie
Konstrukcji szkieletowej, choć znacznie bardziej zaawansowanej, używa się także współcześnie. Przykładem może być technologia szkieletowa-drewniana, w której w Polsce buduje firma Unihouse. Z drewna konstrukcyjnego powstaje szkielet modułu, który jest podstawowym elementem budynku. Przegrody wypełnia się wełną mineralną i płytami gipsowo-kartonowymi, co zapewnia dobrą izolacyjność termiczną i akustyczną oraz wytrzymałość konstrukcji.
Budynki szkieletowe-drewniane charakteryzują się szybszym czasem realizacji niż te budowane w tradycyjny sposób. Jest to zasługa budowy w fabryce, co pozwala zrealizować inwestycję nawet w trzykrotnie szybszym czasie niż w wypadku technologii tradycyjnej. Oprócz tego możliwe jest niezwykle wierne i dokładne odwzorowanie projektu, gdyż używane do budowy maszyny zapewniają wysoką dokładność. To m.in. te czynniki sprawiły, że budynki modułowe drewniane zostały docenione w Skandynawii i Niemczech.
Szybkość i dokładność realizacji w technologii szkieletowej-drewnianej sprawiają, że wznoszone w niej budynki mogą w krótkim czasie rozwiązać problemy trapiące sektor budowlany i społeczeństwo. Mogą posłużyć do zapewnienia dużej ilości mieszkań na wynajem, a także, dzięki zastosowaniu drewna i optymalizacji zużycia energii, mogą przyczynić się do zmniejszenia śladu węglowego sektora budowlanego.
