Dom babci i dziadka. Budownictwo dostosowane do potrzeb seniorów

W Polsce spada dzietność, a ludność się starzeje – w 2021 roku osoby po 65 roku życia stanowiły 19,5% populacji naszego kraju, a według przewidywań w 2041 będzie to już 27%. Polska nie jest w tej materii odosobniona – dane Eurostatu pokazują, że w 2020 roku jeden na pięciu Europejczyków miał ponad 65 lat, a obecne trendy demograficzne, głównie niska dzietność i rosnąca długość życia, dowodzą, że w najbliższych dekadach wzrośnie ilość osób w wieku poprodukcyjnym.

Sytuacja ta tworzy wiele problemów. Wzrost ilości niepracujących osób może mieć fatalny wpływ na gospodarkę, która będzie mierzyć się z niedoborem pracowników. Doprowadzi także do wzrostu wydatków na świadczenia rentowe i emerytalne, a w najgorszym przypadku może dojść do niewydolności systemu emerytalnego. Już teraz próbuje się temu przeciwdziałać, wydłużając wiek emerytalny. Ponieważ ludzie starsi są bardziej podatni na choroby, konieczne będą również zmiany w sektorze ochrony zdrowia.

Większa ilość seniorów będzie miała również wpływ na architekturę i urbanistykę. Deweloperzy, inwestorzy i urzędnicy będą musieli brać pod uwagę potrzeby ludzi starszych projektując przestrzenie oraz budynki. Nałoży się to na przekształcenia w budownictwie wymuszone przez zmianę stosowanych technologii, materiałów i sposobów pozyskiwania energii.

Głównym problemem jest dostosowanie przestrzeni do potrzeb ludzi starszych – niejednokrotnie są oni ograniczeni ruchowo lub poruszają się na wózkach, co przekłada się na konieczność eliminowania schodów, krawężników i innych barier, a także instalacji wind. Dla seniorów istotna jest także bliskość ośrodków usługowych, a także cicha i spokojna okolica.

Wzrost ilości osób starszych będzie też przekładał się na większe wydatki na opiekę nad nimi. Niektórzy decydują się na umieszczenie ich w domu senioralnym lub spokojnej starości – różnica polega na tym, że domy spokojnej starości przeznaczone są dla osób wymagających całodobowej opieki i posiadają wyspecjalizowaną kadrę; dom senioralny może łączyć wielu emerytów w jednym miejscu, ale są oni samodzielni.

Na zachodzie Europy, która starzeje się szybciej niż Polska, powstają też wyspecjalizowane osiedla tylko dla seniorów. Zmiana struktury demograficznej państw jest okazją dla rynku, który aktywnie reaguje na nowe potrzeby klientów, oferując im nie tylko dostosowane do ich potrzeb mieszkania, ale również całodobową opiekę medyczną i dostęp do lekarzy specjalistów. Okres emerytalny to również dla wielu osób czas, w którym decydują się oni na spełnienie swoich marzeń o zakupie mieszkania w spokojnej okolicy.

Zmiany zbiegną się z szerszą transformacją budownictwa – odchodzenie od paliw kopalnych i nieodnawialnych materiałów przyczyni się do upowszechnienia nowych technologii budowlanych. Wzrasta znaczenie drewna i innych odnawialnych materiałów, a także prefabrykacji. Coraz powszechniejsze staje się budownictwo szkieletowe drewniane.

Głównym materiałem używanym w technologii szkieletowej drewnianej jest drewno konstrukcyjne pochodzące wyłącznie z lasów gospodarowanych w sposób zrównoważony. Trafia ono do fabryki, w której składa się z niego moduły będące podstawą budynku. Ponieważ większość prac odbywa się w kontrolowanych warunkach fabryki możliwe jest ograniczenie zużycia energii elektrycznej, a także optymalizacja procesu produkcyjnego i zużycia materiałów.

Kolejnym atutem technologii szkieletowej jest możliwość szerokiej modyfikacji. Fabryczne warunki umożliwiają realizację każdego projektu w szczegółach. Sporą część prac wykonują sterowane komputerowo maszyny, co umożliwia dokładność niemożliwą do osiągnięcia ludzką ręką. Pozwala to również dostosować moduły do potrzeb osób starszych.

Odznaczają się one także szybszym niż tradycyjne sposoby budowy czasem realizacji. Cała inwestycja, od projektu przez wykonanie modułów i wykończenie wnętrz po ostateczny montaż może trwać nieco ponad pół roku, podczas gdy w tradycyjnym sposobie budowy średni czas realizacji to około osiemnastu miesięcy.

Technologia szkieletowa drewniana udowodniła swoją przydatność w budownictwie mieszkaniowym, co widać po wielości realizacji w Skandynawii oraz fakcie, że stała się ona częścią szwedzkiego programu mieszkaniowego. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby budować z jej użyciem domy senioralne lub całe osiedla przeznaczone tylko dla starszych osób.

Budownictwo modułowe sprawdziło się również w budynkach użyteczności publicznej i ochronie zdrowia. Spółka Unihouse, reagując na sytuację pandemiczną, opracowało koncepcję modułowego centrum zdrowia oraz ambulatorium. Po niewielkich modyfikacjach technologia szkieletowa drewniana może stać się podstawą domu spokojnej starości.

Pewnym jest, że w nadchodzących latach zmienią się nie tylko struktura demograficzna wielu państw, ale również rynek budowlany. Wiele wskazuje na to, że zielone budownictwo i potrzeby osób starszych będą szły w parze, więc możemy spodziewać się większej ilości realizacji z użyciem drewna konstrukcyjnego i dostosowanych do wymagań seniorów.