Moduły zyskały ogromną popularność w Europie już lata temu. Rejon Azji i Pacyfiku dostrzegł ich potencjał stosunkowo niedawno. Z kolei Polska zdaje się szykować do rewolucji, w której budownictwo tradycyjne utraci laur pierwszeństwa na rzecz modułowego. Kiedy to się stanie? Potrzeby muszą przybrać na sile czy już są wystarczająco duże?
Świat buduje z modułów
Budownictwo modułowe zyskało ogromną popularność w Azji czy w rejonie Pacyfiku, ale również w Europie. Kraje takie jak Niemcy, Finlandia, Norwegia lub Wielka Brytania już od lat stawiają modułowe budynki wielorodzinne, hotele, domy senioralne oraz obiekty użyteczności publicznej. Obserwacja rynku pokazuje, że jest to temat żywej dyskusji. Kolejne raporty wskazują wzrosty zainteresowania w obrębie budownictwa mieszkalnego i niemieszkalnego, a media informują o stosowaniu technologii modułowej, zarówno w większej skali, np. przy budowie osiedli mieszkaniowych, jak i w przypadku konkretnych obiektów godnych uwagi.
O budownictwie modułowym mówi się głównie w kontekście korzyści jakich dostarcza, ale też ciekawych realizacji. Jedną z nich jest drewniana kabina holenderskiego projektanta Caspara Scholsa, która zdobyła nagrodę World Hotel Building of the Year 2022 na World Architecture Festival (WAF). Inną jest EDGE Suedkruez Berlin, czyli siedmiopiętrowy zespół biurowy, który powstał z modułów w konstrukcji hybrydowej z drewna. Wysokość stropu na poziomie 26 metrów zamyka ponad 20 000 m2 powierzchni użytkowej. Jest to największy wolnostojący drewniany budynek hybrydowy w Niemczech i jeden z największych w Europie. Kolejną jest hotel Green Solution House 2.0 zbudowany na duńskiej wyspie Bornholm, który zdobył laur zwycięzcy 2022 Årets Byggeri, prestiżowej nagrody architektonicznej w Danii.
Świat już buduje z modułów i to na dużą skalę, która z czasem będzie się powiększać. Według prognoz globalny rynek budownictwa modułowego osiągnie znaczny wzrost w do 2030 r. Wpłynąć ma na to rosnący nacisk na zrównoważony rozwój, jakość, bezpieczeństwo pracowników oraz łatwość demontażu, renowacji i przenoszenia konstrukcji modułowych.
Rosnący popyt na budownictwo modułowe widoczny jest w rejonie Azji i Pacyfiku, w którym budownictwo i infrastruktura stanowią jedną z szybko rozwijających się gałęzi przemysłu. Indie, Wietnam, Chiny i Australia to kraje, które mocno wspierają swój przemysł budowlany ze względu na rosnącą populację i szybką urbanizację. Potrzeba zwiększenia wydatków na budowę infrastruktury skłania do szukania tańszych i szybszych alternatyw dla budownictwa tradycyjnego. Dodatkowo w tym rejonie świata w ostatniej dekadzie popularność zyskały tymczasowe mieszkania na potrzeby operacji ratunkowych i humanitarnych. Budynki mieszkalne, szpitale tymczasowe i inne niezbędne obiekty wykonane z modułów okazują się więc najlepszą odpowiedzią na bieżące potrzeby.
Idealnym przykładem państwa, które ma duże i pilne potrzeby związane z budownictwem jest Ukraina. 16 stycznia podczas wideokonferencji z udziałem przedstawicieli Ukraińskiego Stowarzyszenia Przemysłowców i Przedsiębiorców oraz polskimi przedsiębiorcami ustalono, że na chwilę obecną brakuje mieszkań dla ponad 6,5 mln wewnętrznych uchodźców żyjących obecnie w Ukrainie. Budownictwo modułowe jest w tym przypadku wskazane nie tylko z uwagi na szybkość realizacji, ale też (a może przede wszystkim) na możliwość zmiany przeznaczenia oraz lokalizacji powstających w tej technologii budynków.
Liczby mówią same za siebie
W raporcie „Rynek budownictwa modułowego: globalne trendy branżowe, udział, wielkość, wzrost, możliwości i prognozy na lata 2022-2027” wielkość globalnego rynku konstrukcji modułowych sięgnęła 76,1 mld USD w 2021 r. Autorzy raportu (Research and Markets) spodziewają się, że rynek osiągnie 109 mld USD do 2027 r., wykazując CAGR na poziomie 6,17% w latach 2021-2027. Z kolei z raportu firmy Grand View Research wynika ,że globalny rynek konstrukcji modułowych osiągnie do 2030 r. wartość 162,40 mld USD, odnotowując CAGR na poziomie 7,3%.
Wzrost ten powodowany jest rosnącym rozwojem infrastruktury i działaniami budowlanymi w krajach rozwijających się. Szybka urbanizacja i industrializacja najpewniej wpłynie na zwiększenie liczby nowych projektów, głównie w sektorach budownictwa komercyjnego i przemysłowego. To z kolei może przyczynić się to do rozwoju branży budownictwa modułowego na całym świecie. Rosnący postęp technologiczny w branży budowlanej w połączeniu z zaletami technologii modułowej, takimi jak skrócony harmonogram budowy, obniżone koszty, większa elastyczność, możliwość ponownego wykorzystania i redukcja odpadów materiałowych, przyczyniają się do wzrostu popytu na moduły.
Zapotrzebowanie na zrównoważone konstrukcje rośnie, podobnie jak obawy o środowisko. Wysoki poziom zanieczyszczeń skłania więc do stosowania konstrukcji modułowych, przyczyniając się w ten sposób znacząco do wzrostu rynku.
Prognozuje się, że w kolejnych latach będzie to najszybciej rosnący segment. Jednocześnie będziemy mogli obserwować jak poprawiająca się sytuacja gospodarcza na kluczowych rynkach, takich jak Wielka Brytania, Stany Zjednoczone i Azja, wygeneruje silny popyt na powierzchnie komercyjne, czyli biura, salony wystawowe i hotele. Niewątpliwie doprowadzi to do wzrostu wykorzystania modułów w budownictwie komercyjnym.
Czas na Polskę
Budownictwo modułowe to kierunek, w którym zmierza już cały świat, ponieważ jest realizowane szybciej i prezentuje wysoką trwałość. Polska idzie tym śladem, choć jeszcze w nieco wolniejszym tempie. - Na chwilę obecną większość produkowanych przez nas modułów eksportujemy na rynek niemiecki i skandynawski. Zainteresowanie ze strony polskiego rynku rośnie, ale nie jest to jeszcze zadowalający poziom. Jeszcze do niedawna moduły kojarzone były z kontenerami stawianymi na placu budowy, brakowało świadomości, że jest to rozwiązanie bezpieczne i trwałe. Obecnie mamy już dużo wyższy poziom świadomości. Rosnący popyt na budynki modułowe wskazuje, że Polacy zaczynają rozumieć czym jest technologia modułowa i jak wiele mogą na tym zyskać - mówi Prezes Unihouse, Marcin Gołębiewski.
W Polsce buduje się coraz więcej obiektów modułowych, jednak wciąż nie jest to wiodący nurt. Zmianę może przynieść zaangażowanie naszego kraju w odbudowę Ukrainy. Zanim do tego dojdzie, warto skupić się na rosnącej liczbie zamówień z Polski. Są to głównie budynki użyteczności publicznej, ale też hotele i budynki mieszkaniowe. Moduły mogą posłużyć do tworzenia przestrzeni do pracy, nauki, leczenia oraz rekreacji. Możliwości jest sporo, ale najpierw należy skoncentrować się na potrzebach i problemach, które rozwiązuje budownictwo modułowe.
W kategorii potrzeb jest to m.in. budownictwo zrównoważone, ponieważ Polacy przywiązują coraz większą wagę do wszelkich kwestii ekologicznych oraz zeroemisyjności. Okazuje się to istotne nie tylko dla przyszłych mieszkańców, ale i partnerów biznesowych, kontrahentów i lokalnej społeczności. Z kolei problemy, które rozwiązuje budownictwo modułowe to np. braki kadrowe na placu budowy, przestoje spowodowane niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi lub zmieniające się ceny materiałów budowlanych.
O tym, że technologia modułowa cieszy się coraz większym zainteresowaniem w Polsce świadczyć może również skala uwagi, jaką poświęca się jej na wszelkiego rodzaju targach i konferencjach, nie tylko budowlanych. Podczas tegorocznych Międzynarodowych Targach Budownictwa i Architektury Budma, na konferencji pt. "Drewno - budowlanym materiałem przyszłości" wystąpiło kilku ekspertów, zdaniem których Polska jest już gotowa na technologię modułową. - Wybuch wojny na początku 2022 roku spowodował spowolnienie, które za kilkanaście miesięcy może doprowadzić do załamania na rynku nieruchomości. Będzie wówczas potrzebna technologia, która pozwala budować szybko i na dużą skalę. Nie trzeba jednak czekać miesiącami na to, by nadeszła potrzeba budowania z modułów, bo ona już jest – przekonuje Jacek Grzybowski, Członek Zarządu Unihouse i prelegent na konferencji "Drewno - budowlanym materiałem przyszłości". - Potrzeba obniżenia kosztów, posiadania kontroli nad każdym etapem realizacji, dążenia do zeroemisyjności, jakości, bezpieczeństwa – na każdą z nich odpowiada budownictwo modułowe w konstrukcji drewnianej Unihouse. Polska jest w idealnym momencie, by zacząć z niej korzystać. Teoria jest dostępna. A jak to się sprawdza w praktyce? Obserwujemy to na przykładzie państw, które budują z modułów już od wielu lat. Czas zacząć działać – dodaje Jacek Grzybowski.
Budownictwo modułowe to rozwiązanie nie tylko dla mieszkalnictwa czy hotelarstwa. Okazuje się, że jest to technologia, którą warto wykorzystać do budowania infrastruktury wojskowej. Poruszono ten temat na konferencji naukowo-technicznej pn. „Innowacyjne budownictwo w Siłach Zbrojnych", którą w listopadzie 2022 zorganizował Departament Infrastruktury MON. Wojsko rozbudowuje istniejącą infrastrukturę i stawia nowe obiekty. Czas gra tu kluczową rolę, a możliwość zmiany lokalizacji budynku uzasadnia wybór budownictwa modułowego.
O tym czy budownictwo modułowe sprawdzi się na polskim rynku można było dyskutować 15 lat temu. Dziś wiadomo już, że się sprawdzi. Pytanie brzmi – kiedy zacznie być stosowane w skali masowej? Rosnąca świadomość tematu przybliża ten czas, podobnie jak baczne śledzenie światowych trendów budownictwa, które powoli są wdrażane w Polsce.
